Uganda blog 6 juni – 11 juni

Oli otya,

Dit is alweer mijn vijfde blog sinds ik hier ben. Ik ging even tellen en het is ook al ruim een maand geleden dat ik hier aankwam. Inmiddels zit ik hier 44 dagen, dat klinkt wel raar, omdat het zoveel dagen zijn in verhouding met andere reizen waardoor je van huis bent, zoals vakanties. Deze duren toch vaak maximaal drie weken, dus dat ik wat ik ken. Ik ben nu al dubbel zo lang weg en dat merk je af en toe wel. Het zijn vooral kleine dingen die iets met me doen waardoor ik aan thuis (Nederland) denk. Als ik een handdoek van de stapel pak, als ik een kopje koffie voor mezelf maak of als ik even in mijn eigen kamer op bed zit, zoals nu met mijn laptop op schoot. Je merkt het ook in het dorp. We lopen door het dorp alsof we beroemdheden zijn. Van ons huis naar school of naar de markt/winkels worden we geroepen, moeten we naar iedereen zwaaien, highfives geven en oondertussen ben je druk met begroeten: oli otya, hello how are you, ghendi, fine and you… Ook hebben we een vaste ploeg kinderen om de hoek wonen die ons op de weg naar en van school of het dorp komen begroeten. De oudste vind het grappig om zich om de hoek te verstoppen. Als we eraan komen gelopen zie ik haar snel achter de muur gaan staan. Dan springt ze tevoorschijn als we voorbij lopen. De andere kinderen komen met een snelheid aangerend als we aan komen lopen. Deze vrijdag werd ik overladen met een groepsknuffel van ongeveer tien kinderen die daar stonden. We spreken Engels met ze en een beetje Luganda en soms proberen we een woordje Nederlands. Deze kinderen gaan, volgens mij, niet naar school, omdat ze altijd bij huis zijn en daar klusjes doen… Maar het oudste meisje heeft volgens mij heel wat in haar mars. Het zou echt zonde zijn als zij daadwerkelijk geen onderwijs volgt…

We hebben net weer een flinke hoosbui gehad. Je merkt dan dat het erg donker wordt, het begint te waaien, ramen en deuren klapperen open en dicht en er klinkt gerommel in de verte. Buien kunnen hier wel heel erg letterlijk plaatselijk zijn, trouwens. Ik was namelijk de was aan het ophangen in het steegje achter ons huis en ik hoorde dat het voor ons huis op de daken druppels vielen… maar waar ik stond regende het echt niet. Dit is mij al vaker opgevallen en is heel gek. Het werd inderdaad ook donker, maar ik hoopte dat het voor zolang goed zou gaan. Helaas toen ik bij mijn laatste wasje was aanbeland, de handdoeken, begon het te regenen. Marloes was bezig met het schoonmaken van de badkamer/wc toen ik haar riep: MARLOES, SNEL, HET REGENT! Inmiddels weten we allebei heel goed wat dit betekent. Ik haastte mij naar buiten en begon de was te verzamelen van de waslijn die nog verre van droog was. In huis hebben we gelukkig, met name om deze reden, ook een waslijntje gespannen waardoor we de was ook in huis kunnen ophangen. Maar je kunt je voorstellen dat natte was niet heel fijn droogt in huis. De handdoeken heb ik onder onze overkapping aan de voorkant van het huis opgehangen. Ze roken weer heerlijk fris trouwens. Het is altijd heerlijk om hier de was mee te eindigen, omdat het een heel schoon en huiselijk gevoel geeft. Dit keer had ik ze zelfs met wasverzachter nagewassen, wat overigens ook héél lekker rook, dus ik ben benieuwd!

Deze week begon voor de kinderen in Uganda the second term (de tweede periode van de drie). Zij hebben een vakantie van drie weken gehad, dus maandag had ik heel veel zin om alle koppies weer te zien. In plaats daarvan trof ik een klas aan met maar zestien koppies. Ergens had ik wel verwacht dat niet de hele klas compleet zou zijn, maar de helft… dát was toch wel erg veel! Ik vroeg aan teacher Edith waar de kinderen waren. Ze vertelde mij dat de kinderen hier voor iedere periode opnieuw schoolgeld betalen en een aantal spullen moeten meebrengen (zeven rollen toiletpapier en twee bezems, een harde en een zachte, denk aan een soort heksenbezem, maar dan zonder steel). Dat is de voorwaarde om naar school te mogen gaan. Dus de kinderen die er niet waren, zouden waarschijnlijk niet aan de voorwaarde kunnen voldoen en daarom niet naar school komen, totdat ze het hebben. Ik moest nog even lachen ’s ochtends en eigenlijk ook wel zuchten, want reken maar uit zestien keer zeven toiletrollen… Er stond overal toiletpapier. De hele kast staat vol! En het zou alleen maar meer worden, namelijk 33 keer zeven toiletrollen. Oh, oh, oh… Aan de ene kant was het wel typisch en daarbij hebben ze ook wel gelijk, want de toiletrollen hier gaan op één of andere manier heel snel op, dat heb ik ook thuis al gemerkt, en deze periode duurt twaalf weken. Het aantal toiletrollen klinkt zo in verhouding wel heel redelijk, maar of het ook zo handig is… Had het nou niet even opgesplitst kunnen worden? Of een deel naar de opslagruimte gebracht kunnen worden?, is wat ik dacht. Gelukkig, gebeurde dit wel met de bezems. Anders zouden we binnen de kortste keren een heel paasvuur kunnen houden hier.

Door het aantal kinderen in P2, hebben we op maandag nog geen echte lessen gegeven. Het is gewoon niet effectief om te beginnen met nieuwe onderwerpen aan slechts de helft van de klas. Dus hebben we allerlei kleine activiteiten gedaan in de kring, zoals praten over de vakantie, lezen, regels bespreken en wat spelletjes. De kinderen vinden het heel moeilijk om te vertellen over wat ze hebben gedaan in de vakantie. Bovendien zijn de verhalen heel anders dan in Nederland als er drie weken vakantie zouden zijn geweest. De kinderen hebben in ieder geval niet gegamed! Ze noemen hier vooral: sweeping the compound, cleaning the house, fetching water, washing utensils/dishes. Ook als je vraagt hoe hun weekend was of als ze een vrije dag hadden. Pas als ik doorvraag of ik vraag of ze ook nog iets ‘speciaals’ hebben gedaan of gespeeld hebben met vrienden of broers/zussen, komt er af en toe iets meer uit. Sommige kinderen hebben iets lekkers gegeten, zoals ‘rice and chicken’ (dit ik meestal ook speciaal in het weekend) of matooke, fish of sweet potato. Sommige kinderen hebben ook wel uitjes gemaakt, zoals familie bezoeken (opa’s en oma’s of tantes), naar de dierentuin (zoo) of een speeltuin/hal (‘bouncing castles’) en een enkeling heeft gezwommen at the beach. Ze hebben hier geen strand, maar zo noemen ze het als ze naar het water/meer zijn geweest. Ook werd er door sommige kinderen verteld over iets grappigs dat ze hebben gezien op televisie (als ze deze hebben) of in het dorp/stad.
Toen ik in de kring zat met de kinderen kwam de vrouw van de administratie binnen en vroeg of ze vier kinderen mocht meenemen. Voor de grap, zoals we wel eens zeggen in Nederland, zei ik: ‘Tuurlijk, breng je ze straks wel weer terug?’ Maar tot mijn verbazing ging ze heel serieus op deze vraag in en antwoordde: ‘Nee, dat gaat niet. Ze moeten naar huis, want ze hebben niet betaald.’ Toen brak toch wel even mijn klomp… (en ook een beetje mijn hart).

Dinsdag hadden we gelukkig wat meer kinderen in de klas, de teller stond nu op 27/33. Ik had nieuwe tafelgroepen gemaakt voor deze periode aan de hand van gesprekjes die ik met de kinderen heb gevoerd voor de vakantie. Hier vroeg ik ze ook om kinderen te noemen waar ze graag mee omgaan en kinderen waar ze minder graag mee omgaan. Dit probeerde ik dinsdag al wat te organiseren, maar er misten toch nog wel wat kinderen, waardoor de groepen niet optimaal werkten. Ook werd er daardoor door de kinderen gemakkelijk van plek gewisseld. Vooral de meiden zochten elkaar op, omdat ik in verhouding weinig meiden in de klas heb en doordat nog niet iedereen er was, aan sommige groepen maar één meisje zat met vier à vijf jongens. Ik heb in verhouding heel weinig meiden in de klas, namelijk twaalf van de 33. Het percentage jongens is dus hoog! En dat merk je! Ze zijn vooral heel veel met elkaar bezig en zijn druk in hun doen en laten. Ik nam mij voor dat het nog een week zou duren en dan zou alles weer richting normaal gaan. Net als in Nederland lijkt het of de kinderen na een vakantie alles te zijn vergeten. Hoe gedraag je je in de klas/op school, wat zijn de regels, wat heb je geleerd? Ook moeten, vooral de jongere kinderen, weer heel erg wennen aan het Engels praten. De meeste kinderen spreken namelijk thuis geen Engels, maar Luganda met hun ouders en dus ook met de rest van de familie en vrienden. Toch blijven wij op school stimuleren om Engels te praten, ook buiten de klas en het liefst ook buiten school, bijvoorbeeld met broers en zussen of vrienden. Kinderen die naar school gaan, kunnen namelijk ook Engels spreken in principe, want dat is wat ze leren en in welke taal zij les krijgen.

Doordat het aantal kinderen niet compleet was, maar gelukkig wel de hele week alleen maar opliep tot uiteindelijk 32 kinderen op vrijdag, gaf ik wel rekenen, maar hield ik het bij één onderwerp: tens and ones. De kinderen zouden leren dat een getal bestaat uit verschillende waardes (tienen en enen). Ik heb dit op verschillende manieren met ze geoefend. In groepjes hebben de kinderen met een abacus gewerkt, waar al heel mooi de letters T en O op stonden. Ik heb de kinderen hier op laten tellen in ones en in tens. Tien kralen boven de O (ones) presenteren heel iets anders dan tien kralen boven de T(tens), namelijk bij de één is dit 10 en bij de ander is dit 100. Dit besef vonden de kinderen in de eerste les die ik gaf nog wel heel lastig! Dus bleef het lekker bij oefenen door middel van lesactiviteiten. Ik heb de kinderen op hun abacus getallen laten maken die ik op het bord schreef en dit ging gedurende de week steeds beter. Op vrijdag deden de groepen het foutloos en maakten ze zelfs het getal 10 niet meer als tien ‘losse enen’ maar als één kraal boven de letter T.
Ik bedacht een raad-spelletje met tientallen en eenheden tellen. De kinderen moesten mijn getal raden. Tienen waren springen en enen waren je tong uit steken. Toen ze dit door hadden heb ik ook de kinderen voor de klas laten komen en getallen laten bedenken. De rest van de klas moest raden. Het was mooi om te zien hoe zich dit ontwikkelde! Aan het einde van de week waren alle kinderen betrokken en telden heel goed mee.

Op woensdag gaf ik ook een les rekenen in P3. Het onderwerp was halve and double. In de klas had ik overal papiertjes met daarop raadsels neergehangen en met kruisjes aangegeven op een plattegrond van de classroom. Het begrijpen van de plattegrond was voor de kinderen lastig toen ze eenmaal rond gingen lopen. Vooral voorwerpen die vaker voorkwamen in het lokaal vonden ze lastig in te beelden, zoals ramen en tafels. Maar de les verliep heel actief en alle kinderen waren betrokken bij het rekenen. Het werkt heel verbredend door ook in andere klassen les te geven. Het geeft je een super overzicht van de leerlijnen en je leert nog weer meer kinderen kennen. Ook vind ik het gewoon heel leuk om op verschillende niveaus lessen te bedenken en geven. Hopelijk kan ik volgende week ook al een les geven in P1. Door de hele week les te geven in P2 heb ook echt de vooruitgang gezien. Vrijdag voelde ik mij heel trots op de klas toen ze foutloos mee konden komen in de lesactiviteiten. Bij het zelfstandig verwerken zag ik ook veel positieve dingen en kon ik zelfs kinderen uitdagen die eerder klaar waren dan anderen om zelf getallen te bedenken of met elkaar getallen te bedenken. Met andere kinderen heb ik weer heel veel vooruitgang geboekt door ze één op één te begeleiden aan tafel tijdens het verwerken of na die tijd door met ze hun ingeleverde werk na te bespreken en te verbeteren.

Donderdag was het Heroesday, een nationale feestdag. Na onze mislukte uitslaapdag op zondag, besloten we donderdag maar te gebruiken om wat uit te slapen. Uitslapen is hier trouwens heel moeilijk, omdat het hier heel lawaaiig kan zijn (de gate die steeds open en dicht slaat als er iemand binnen komt, auto’s die toeteren omdat ze naar binnen of buiten willen, auto’s maken hier sowieso heel veel herrie, al helemaal in een compound waarin huisjes om een stukje erf staan, een huilende baby, muziek, Moskeegebedsmuziek om standaard rond vijf uur ’s nachts, schreeuwende kinderen, sloffende slippers over de stenen…). Ja, ik ben wel vaak en veel wakker… het is nog niet gebeurd dat ik wakker moest worden van mijn wekker in ieder geval. Maar goed in dit geval werd ik gewekt door Marloes die op de deur klopte. Ze had die ochtend te horen gekregen via de mail dat de Nederlandse dokter die zij vorige week had gesproken vandaag beschikbaar was tot 1 uur. Dus werd last minute besloten om naar Kampala te gaan. We hadden nog twee sneetjes droog brood liggen, dus, omdat het een feestdag was, maakte ik hier snel wentelteefjes van, ontbeten we en vertrokken naar Kampala om half 11. De reis ging voorspoedig. We kregen aanspraak met een Ugandees in de taxi naar Kampala toe. Hij is met ons meegelopen tot aan onze andere taxi richting het ziekenhuis. Het is toch altijd leuk om andermans verhalen te horen, vooral van de mensen hier. Ook kun je het gebruiken om wat zaken verhelderd te hebben of eens wat vragen af te vuren, zoals hoeveel betaald een Ugandees nu eigenlijk voor een boda boda of voor een pineapple. Hieruit bleek gelukkig dat we niet afgezet worden (ze proberen het soms wel, maar het lukt ons voor een goede prijs). Het ziekenhuis is dicht bij een andere grote shopping mall in Kampala, Acacia mall. Deze is nog luxer dan de andere twee waar wij normaal gesproken heen gaan. Hier gingen we naar toe om maar gelijk boodschappen te halen. Iets wat we normaal gesproken in het weekend doen. Het mooie aan de shoppingmall is dat ze er alles hebben! We konden het hele rijtje af: supermarkt, bakker, pharmacy en nog stiekem tussendoor ook een kledingwinkel in en een ijsje gehaald (we hadden alleen nog maar ontbijt gehad hoor!). Na alle ‘shoppen’ ploften we neer in het restaurant die bij de mall inzit. Ze hebben hier ook héél veel. We gingen voor een broodje chicken shawaarma (haha). Verzadigd zijn we in de taxi gestapt terug naar huis. Onderweg naar de taxiplaats hebben we de vorige keer al een karretje ontdekt waar ze watermeloenen verkopen. Die was de laatste keer zó lekker zoet en waterig dat we er deze keer weer eentje meegenomen hebben. eenmaal thuis waren we hartstikke moe van de dag en we moesten er natuurlijk weer op tijd uit voor stage. Dus boodschappen opruimen en lekker naar bed.

De meeting op vrijdag met de teachers van de lower primary (PP tot en met P3) ging over het inzetten van de iPads die we gekregen hebben voor de lower primary. Tien stuks maar liefst! Helaas valt dit aantal toch een beetje weg in de hoeveelheid kinderen die de lower primary heeft (130). De iPads worden gebruikt voor Mathgarden (Rekentuin) en voor enkele apps (reken- en taalspelletjes). Ik hoor iedereen thuis nu denken, of misschien zelfs van de stoel vallen: iPads?! Hebben we het nog steeds over Uganda? Afrika? Zelfs scholen in Nederland hebben het niet zo goed voor elkaar! Klim weer rustig terug op je stoel, wrijf nog een keer in je ogen, maar het is echt waar. Ik geef toe dat het inderdaad heel luxe is en ook absoluut niet normaal. Deze school heeft het geluk te zijn opgericht door een stichting en daarom ook gesponsord wordt door allerlei instanties/goedharten zoals jullie waardoor dit soort dingen kunnen. Juist daarom is dit zo’n belachelijk goed project. Net als de methode Cambridge die de school dit jaar voor rekenen, Engels en science heeft aangeschaft voor de leerkrachten. De kinderen kunnen hier trouwens ook naar school doordat ze sponsorgeld ontvangen van de organisatie. Het komt daarom niet voor dat kinderen niet meer naar school kunnen komen omdat zij geen geld hebben. de meeting duurde heel lang waardoor ik uiteindelijk om vijf over zes de deur van het lokaal dicht deed. Weekend!

En nu zit ik hier… inmiddels heel wat later dan toen ik mijn blog begon. Ik heb inmiddels gegeten en we hebben straks iets lekkers bij de koffie… ten minste dat hopen we. In de supermarkt vonden we namelijk custardpoeder. We hebben de custard gemaakt en gemengd met stukjes mango. Eigenlijk heb ik beloofd om hier niet over te vertellen, want jullie thuis moeten natuurlijk denken dat ik het hier heel zwaar heb in Uganda, Afrika, maar… we hebben dus gewoon… speculaasjes (beschamend ik weet het!). We zagen ze liggen in de supermarkt en ze riepen ons (echt waar!). Dus heb ik hier wat van verkruimeld en met gesmolten boter een bodem gemaakt in een bakje. Hierover hebben we het custard mengsel gegoten en het staat nu op te stijven in de koelkast. Onverstelbaar hoe creatief je hier wordt! We eten met z’n tweeën de meest geïmproviseerde, maar lekkerste maaltijden hier. Als jullie het toch allemaal zouden weten of kunnen proeven…

Ik ga het hier bij houden! Het is weer mooi geweest zo. Voordat jullie helemaal jaloers worden ;)

Welaaba! Doeeeei!